Мөхәммәтшин Фәрит Хәйрулла улы
Татарстан Республикасы Фәннәр академиясенең хакыйкый әгъзасы
Мөхәммәтшин Фәрит Хәйрулла улы
1947 елда туган. Сәяси фәннәр докторы (2001), профессор. Татарстан Республикасы Фәннәр академиясенең хакыйкый әгъзасы (2023). Татарстан Республикасы Дәүләт Советы Рәисе (1998 елдан), Татарстан халыклары ассамблеясе Советы рәисе (2007 елдан). Орденнары: «Ватан алдындагы казанышлар өчен» III дәрәҗә ордены (2017), «Ватан алдындагы казанышлар өчен» IV дәрәҗә ордены (2012), Халыклар дуслыгы (2012), «Татарстан Республикасы алдындагы казанышлар өчен» (2007), Мактау (2005), Дружбы ордены (1997), Дуслык (2022), Александр Невский (2022), «Европа Советы җирле һәм төбәк хакимиятләре конгрессының мактаулы әгъзасы» исеме (2017) һ.б.
Ф.Х. Мөхәммәтшин - федератив корылыш, милләтара мөнәсәбәтләр, сәясәт һәм күчеш чоры икътисады өлкәсендә белгеч; 70тән артык фәнни эш авторы, шуларның 10 монографиясе.
Фәнни эшчәнлегенең төп юнәлешләре түбәндәгеләр:
- Россия Федерациясенең федератив корылышының гомуми үзенчәлекләрен ачыклау, аерым бер субъект мисалында федерализмны өйрәнү, социаль сәясәт өлкәсендә перспектив һәм оператив мәсьәләләрне хәл итүнең төрле юлларын билгеләү («Республиканың социаль-сәяси үсеше факторы буларак федераль мөнәсәбәтләр - Россия Федерациясе субъекты» фәнни мәкаләләре, «Россия федерализмы: яңа типтагы федератив мөнәсәбәтләрне формалаштыру проблемалары» (1994, 1997) һ.б.);
- Россиядә федератив мөнәсәбәтләрнең яңа төре формалашу кысаларында региональ сәяси процессны тикшерү кысаларында - этносәяси үсеш үзенчәлекләрен, шул исәптән законнарны гармонизацияләү проблемаларын ачыклау («Республика Татарстан: зур үзгәрешләр вакыты» (1998), «Федератив һәм социологик үлчәүләрдә региональ сәяси процесс» (2002) һ.б.);
- Россия Федерациясе регионнарында дәүләт сәясәтен гамәлгә ашыруның актуаль мәсьәләләрен эшләү, җирле үзидарә системасын институциональләштерү процессын, сәяси процессның тотрыклыландыру факторлары буларак региональ инфраструктура эшчәнлеген норматив-хокукый тәэмин итү һәм регионда социаль-идарә эшчәнлеген оптимальләштерү («Республика Татарстан: иң яңа тарих. Вакыйгалар. Шәрехләр. Бәяләү» (4 тт., 2007-2019, соавт.) һәм башкалар).
- 1990 елдан 2020 елга кадәрге чорда Татарстан парламенты һәм Дәүләт Советы тарафыннан кабул ителгән законнар эшчәнлегенә анализ («Татарстан Республикасы законнары торышы турында доклад»; «Борынгы чорның текә борылышларында: Татарстанның сәяси фундаменты» (2019) һ.б.
Эмпирик мәгълүматлар Ф.Х. Мөхәммәтшинның һөнәри эшчәнлегендә уңышлы кулланыла. Биш чакырылыш дәвамында (1998 елдан хәзерге вакытка кадәр) ул, региональ норматив-хокукый база формалаштыру процессына аерым игътибар биреп, ТР Дәүләт Советының депутат корпусын җитәкли. Бу эшнең эчтәлеге һәм нәтиҗәләре Россия парламентаризмының аякка басуына һәм үсешенә, тулаем алганда конституция процессына, шулай ук фәнни форумнарда һәм фәнни-гамәли конференцияләрдә чагылыш таба.
Телефон: +7(843) 267-63-00
Факс: +7(843) 267-64-89
Электронная почта: gossov@gossov.tatarstan.ru