Тагирова_Ф.

Фәридә Инсан кызы Таһирова

Әйдәп баручы фәнни хезмәткәр

Филология фәннәре кандидаты

Фәнни биография:

югары белем: 1984–1989 елларда Алабуга дәүләт педагогия институты, филология факультеты, рус-татар бүлеге студенты. Белгечлек: «Рус теле һәм әдәбияты, татар теле һәм әдәбияты», квалификация: рус теле һәм әдәбияты, татар теле һәм әдәбияты укытучысы.

аспирантура: 1989-1993 гг. – СССР Фәннәр Академиясе Казан филиалының Тел, әдәбият һәм тарих институты каршында аспирант. Белгечлек: 10.02.02 – Россия Федерациясе халыклары телләре (татар теле).

Гыйльми дәрәҗәсе, казанышлары:

филология фәннәре кандидаты (2004 ел); белгечлек: 10.02.02 – Россия Федерациясе халыклары телләре (татар теле). Диссертация темасы: «Хәзерге татар телендә кушма сүзләр: лексикография и орфография мәсьәләләре».

Аның фәнни җитәкчелеге белән 2 кандидатлык диссертациясе якланды.

Халыкара фәнни журналларда редколлегия әгъзасы: Uluslararası İdil-Ural ve Türkistan Araştırmaları Dergisi (Идел Буе, Урал һәм Төркестан тикшеренүләре журналы, г. Искешәһәр, Төркия) һ.б.

Фәнни тикшеренү өлкәсе – төрки, славян, фин-угор һ.б. телләрдә теоретик һәм гамәли лексикография, лексикология, терминология, фразеология, лингвокультурология, тәрҗемә белеме һ.б.

Элемтә өчен:

420111, Казан шәһәре, К. Маркс ур., 12/4 йорт

тел.: 8(843) 292-40-34

e-mail: feride2412@mail.ru

РИНЦ тагы профильгә сылтама:

https://www.elibrary.ru/author_profile.asp?authorid=447464

Төп фәнни хезмәтләр:

Монографияләр:

Таһирова Ф.И. Лексикографирование и орфографирование сложных слов татарского языка / Ф.И. Тагирова. – Казань: Фикер, 2005. – 138 с.

Сүзлекләр:

1) Тагирова Ф.И. Краткий русско-татарский словарь для работников транспорта / Д.Б. Рамазанова, Ф.И.Тагирова. – Казань: Тат. кн. изд-во, 1996. – 133 с.

2) Таһирова Ф.И. Татар теленең аңлатмалы сүзлеге. / Авторлар коллективы. Казан: «Матбугат йорты» нәшрияте, 2005. – 848 б.

3) Таһирова Ф.И. Татар теленең мәктәпләр өчен аңлатмалы сүзлеге / Авторлар коллективы. – Казан: Тат. кит. нәшр., 2013. – 510 б.

4) Тагирова Ф.И. Русско-татарский словарь актуальной лексики / Р.Р. Абдуллина, А.Ф. Гайнутдинова, Ф.Ф. Гаффарова, Ф.А. Кушелекова, Г.Г. Саберова, И.И. Сабитова, А.М. Сагитова, Г.Р. Самирханова, Ф.И. Тагирова. – Казань: Татар. кн. изд-во, 2014. – 551 с.

5) Таһирова Ф.И. Татар теленең аңлатмалы сүзлеге. I том: А-В. / Р.Р. Абдуллина, А.М. Сәгыйтова, Ф.Ф. Гаффарова, Г.Г. Саберова, О.Н. Галимова, А.Ф. Гайнетдинова, Г.Д. Фәтхетдинова, Таһирова Ф.И., И.И. Сабитова, Э.И. Сафина, Ф.М. Газизова. – Казан: ТӘһСИ, 2015. – 712 б.

6) Тагирова Ф.И. Англо-русско-татарский словарь компьютерных терминов / сост. Тимерханов А.А., Тагирова Ф.И., Сафаров Р.Ш. – Казань: Тат. кн. изд-во, 2015. – 239 с.

7) Тагирова Ф.И. Русско-татарский толковый словарь лингвистических терминов / О.Н. Галимова, Р.Р. Абдуллина, Ф.Ф. Гаффарова, И.И. Сабитова, Ф.И. Тагирова, Ф.К. Сагдеева; Под ред. Ф.И. Тагировой и Ф.Ф. Гаффаровой. – Казань: ИЯЛИ, 2016. – 248 с.

8) Таһирова Ф.И. Татар теленең аңлатмалы сүзлеге. II том: Г-Й / И.И. Сабитова, Таһирова Ф.И., А.М. Сәгыйтова, А.Ф. Гайнетдинова, Г.Г. Саберова, Л.Ш. Шәмсетдинова, Г.Р. Сәмирханова, Э.И. Сафина. – Казан: ТӘһСИ, – 2016, – 748 б.

9) Таһирова Ф.И. Татар теленең аңлатмалы сүзлеге. III том: К / И.И. Сабитова, А.Ф. Гайнетдинова, Ю.Ф. Борһанова, О.Н. Галимова, Г.Г. Саберова, Ф.Ф. Гаффарова, Э.И. Сафина, А.Ә. Тимерханов, Р.Р. Абдуллина, Р.Т. Сәфәров, Ф.И. Таһирова. – Казань, ТӘҺСИ, 2017. – 744 б.

10) Таһирова Ф.И. Татар теленең аңлатмалы сүзлеге: IV том: Л–Р. / Ф.И. Таһирова, Э.И. Сафина, И.И. Сабитова, Ф.Ф. Гаффарова, Р.Т. Сәфәров, О.Н. Галимова, Р.Р. Абдуллина, Г.Р. Сәмирханова, Ф.А. Кушелекова, Г.Г. Саберова. – Казан: ТӘҺСИ, 2018. – 760 б.

11) Таһирова Ф.И. Татар теленең аңлатмалы сүзлеге: V том: С–Т. / Э.И. Сафина, И.И. Сабитова, О.Н. Галимова, Г.Г. Саберова, Р.Т. Сәфәров, А.Ф. Гайнетдинова, Ю.Ф. Борһанова, Ф.И. Таһирова, Ф.Ф. Гаффарова, А.Ә. Тимерханов, Р.Р. Абдуллина. – Казан: ТӘһСИ, 2019. – 908 б.

12) Таһирова Ф.И. Русско-татарско-англо-турецкий тематический словарь. Казань:Институт языка, литературы и искусства им. Г.Ибрагимова АН РТ , 2019.-400 с.

13) Таһирова Ф.И. Татар теленең кыенлыклар сүзлеге / И.И. Сабитова, Э.И. Сафина, Ф.И. Таһирова. – Казан: ТӘһСИ, 2019. – 184 б.

14) Таһирова Ф.И. Татар теленең аңлатмалы сүзлеге: 6 томда. – 1 т.: А – В хәрефләре. – Тулыл. һәм төзәт. 2 нче басма / Р.Р. Абдуллина, А.М. Сәгыйтова, Ф.Ф. Гаффарова, Г.Г. Саберова, О.Н. Галимова, А.Ф. Гайнетдинова, Г.Д. Фәтхетдинова, Ф.И. Таһирова, И.И. Сабитова, Э.И. Сафина, Ф.М. Газизова. – Казан, Татар. кит. нәшр. – 2020. – 751 б.

15) Таһирова Ф.И. Татар теленең аңлатмалы сүзлеге: 6 томда. – 2 т.: Г – Й хәрефләре. – Тулыл. һәм төзәт. 2 нче басма / И.И.Сабитова, Ф.И.Таһирова А.М. Сагитова, А.Ф. Гайнетдинова, Г.Г. Саберова, Г.Р. Сәмирханова, Л.Ш. Шәмсетдинова, Э.И. Сафина. – Казан, Татар. кит. нәшр. 2020. – 783 б.

16) Таһирова Ф.И. Татар теленең аңлатмалы сүзлеге: 6 томда. – 3 т.: К хәрефе. – Тулыл. һәм төзәт. 2 нче басма / И.И. Сабитова, А.Ф. Гайнутдинова, Ю.Ф. Борһанова, О.Н. Галимова, Г.Г. Саберова, Ф.Ф. Гаффарова, Э.И. Сафина, А.Ә. Тимерханов, Р.Р. Абдуллина, Р.Т. Сәфәров, Ф.И. Таһирова. – Казан, Татар. кит. нәшр. 2021. – 814 б.

17) Таһирова Ф.И. Русча-татарча геодезия терминнары сүзлеге / Төз.: И.И. Сабитова, Э.И. Сафина, О.Н. Галимова, Ф.И. Таһирова; ред.: Р.Т.Сәфәров. – Казан: Г.Ибраһимов исем. ТӘһСИ, 2021. – 132 б.

18) Таһирова Ф.И. Татар теленең аңлатмалы сүзлеге: VI том: У–Я. / И.И. Сабитова, Ф.Ф. Гаффарова, О.Н. Галимова, Э.И. Сафина, Ә.К. Булатова, А.Ә. Тимерханов, Ф.А. Кушелекова, И.Җ. Едиханов, Ф.И. Таһирова, Р.Т. Сәфәров. – Казан: ТӘҺСИ, 2021. – 908 б.

19) Таһирова Ф.И. Татар теленең аңлатмалы сүзлеге: 6 томда. – 4 т.: Л–Р хәрефе. – Тулыл. һәм төзәт. 2 нче басма / Ф.И. Таһирова, Э.И. Сафина, И.И.Сабитова, Ф.Ф. Гаффарова, Р.Т. Сәфәров, О.Н. Галимова, Р.Р. Абдуллина, Г.Р. Сәмирханова, Ф.А. Кушелекова, Г.Г. Саберова. – Казан: Татар. кит. нәшр. 2022. –458 б.

Җыентыкларда мәкаләләр (2018-2023 еллар):

1) Тагирова Ф.И. К семантике образа и этимологии слова Шурале // Языковые контакты народов Поволжья и Урала: сб.ст. XI Международного симпозиума (Чебоксары, 21-24 мая 2018 г.) // сост. и отв. ред. А.И. Иванова, Э.В. Фомин. Чебоксары: Изд-во Чувашского ун-та, 2018, 352 стр. с. 104-107.

2) Fyaridya Tagirova. Tatar Lingvokültüründe Havlu (Peşkir, Silgi) // v. Uluslararası halk kültürü ve sanat etkinlikleri sempozyumu bildiri kitabı – 2, 12-14 Ekim, 2017 – Ankara Yayınevi. 2018 – S. 475–487.

3) Fyaridya Tagirova. Tatar Lingvokültüründe Yemek Adları (Ботка [Botka] ‘Lapa’ Kavramı Örneğinde) // Türk kültürü ve medeniyeti kongresi – Çin Seddinden Adriyatik'e Geleceğe Bakış (TÜRKKÜM-2018) Balıkesir Aralık 2018. Tam Metin Bildiri Kitabı. Balıkesir: Balıkesir Üniversitesi, 2018, S. 362–370.

4) Тагирова Ф.И. Названия одежды в произведениях Г.Исхаки как объект лексикологических изысканий // Ф.И. Тагирова, И.И. Cабитова. Гаяз Исхаки и национальное возрождение татар в начале ХХ века: материалы Международной научно-практической конференции (Казань, 6–7 сентября 2018 г.). – Казань, 2018. – С. 354–259.

5) Тагирова Ф.И. Особенности фиксации сложных слов в словарях тюркских языков (на примере имен существительных) // XXI гасыр төрки тел белеме: лексикология һәм лексикография: сборник материалов Международной  научной конференции посвященной 80-летию создания Института языка литературы и искусства им. Г.Ибрагимова Академии наук Республики Татарстан (Казань, 10-11 сентября). – Казань, 2019. – С. 237–241.

6) Feride Tahirova Assoc. Prof. İstiklal Savaşı'nın 1920'li Yıllarda Sovyet Basınına Yansımaları / Reflections of the War of Independence on the Soviet Press in the 1920s // 100. Yılında Evrensel Boyutlarıyla İstiklal Marşı ve Mehmet Akif Ersoy Kongresi Özet Kitabı. Editörler: Prof. Dr. Selma Yel, Prof. Dr. Özcan Güngör, Prof. Dr. Yakup Civelek. 1. Baskı: Eylül 2021. Ankara. – S. 28-31.

7) Feride Tahirova Assoc. Prof. İstiklal Savaşı'nın 1920'li Yıllarda Sovyet Basınına Yansımaları / Reflections of the War of Independence on the Soviet Press in the 1920s // 100. Yılında Evrensel Boyutlarıyla İstiklal Marşı ve Mehmet Akif Ersoy - Bildiri Kitabı - 27 -30 Eylül 2021. Editörler: Prof. Dr. Selma Yel, Prof. Dr. Özcan Güngör, Prof. Dr. Yakup Civelek. Ankara: Sonçağ Yayınları, 2021. – S. 121-130 (518 s.).

8) Feride Tahirova Doç. Dr. 100. Yılında Evrensel Boyutlarıyla İstiklal Marşı ve Mehmet Akif Ersoy Kongresi Değerlendirme Çıktıları. Ankara: Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi yayınları, 2021 – S. 26.

9) Тагирова Ф.И. Языкознание Урало-Поволжья в лицах: Халиль Ачыкгёз // Этническая культура. 2021. Т. 3. № 3. С. 27-31.

10) Таһирова Ф.И. Атамаларда сакланган тарих // Милли-мәдәни мирасыбыз. Татары Ульяновской области. Сер. “Фәнни экспедицияләр хәзинәсеннән” Академия наук Республики Татарстан. Институт языка, литературы и искусства им. Галимджана Ибрагимова. Казань, 2021. С. – 266-292.

11) Тагирова Ф.И. Этноконфессиональная лексика в романе Г.Ибрагимова «Молодые сердца» / И.И. Сабитова, Ф.И. Тагирова, Р.М. Камалов // Галимджан Ибрагимов и татароведение ХХ–ХХI веков: материалы международного научно-практического семинара, посвященного 135-летию со дня рождения классика татарской литературы Г. Ибрагимова / сост.: А.Ф. Ганиева, Л.Ш. Галиева. – Казань: ИЯЛИ, 2022. – С. 174-180.

Публикации в журналах:

1) Таһирова Ф.И. Сүз чикләрен билгеләү мәсьәләсе (катлаулы конструкцияләрне сүзлектә вокабула итеп бирү яссылыгыннан) / Тагирова Ф.И. Проблемы определения границ слова (с точки зрения отбора сложных конструкций в качестве вокабулы в словарях) // Фәнни Татарстан. 2018. № 1. - 23-27 б.

2) Тагирова Ф.И. О Толкованиях сомакомпонентных зоонимов (На материале татарского языка) // Галимова О.Н., Сабитова И.И., Тагирова Ф.И. // Казанская наука. 2020. № 9. С. 86-88.

3) Таһирова Ф.И. Юридик эшчәнлектә татар әдәби тел нормаларын куллану һәм саклау мәсьәләләре // Фәнни Татарстан. 2021. № 1 (29). С. 18-23.

4) Тагирова Ф.И. Решение проблемы орфографии сложных конструкций с точки зрения определения статуса слова // Вестник Хакасского государственного университета имени Н.Ф. Катанова. № 3 (41) – 2022. – С. 66-68.

Скопус, WoS һ.б. халыкара базалардагы мәкаләләр (2018-2023 еллар):

Tagirova F. Tatar Lingvo Kültüründe Halı ve Kilim // Arış Dergisi. Yıl 2022, Sayı 20-21, 74 - 82, 30.12.2022 https://dergipark.org.tr/tr/pub/aris/issue/74663/1227071#article-authors-list

Тагирова Ф.И. Халиль Ачыкгёз: Тюрколог и финноугровед // İdil Ural Araştırmaları Dergisi. Yıl 2020, Cilt 2, Sayı 2. S. – 211 – 223. https://dergipark.org.tr/tr/pub/iuad/issue/58837/826322